Veiligheid Beoordelen in een Medische Situatie: Zo Gebruik Je Situational Awareness

Hoe beoordeel je de veiligheid in een medische situatie?

Het beoordelen van veiligheid is een van de eerste en belangrijkste stappen in elke medische situatie. Of je nu een ervaren hulpverlener bent of een omstander die als eerste ter plaatse is, het waarborgen van je eigen veiligheid en die van anderen staat voorop. Hierbij speelt situational awareness (bewust zijn van je omgeving) een essentiële rol: het helpt je risico’s snel in te schatten en weloverwogen keuzes te maken. 

In deze blog ontdek je hoe je je zintuigen kunt inzetten om veiligheid te waarborgen en effectiever te handelen in noodgevallen.

Hoe zet je situational awareness in?

Stel je voor: je rijdt op een verlaten landweg en ziet een busje dat in de berm staat. In plaats van er direct op af te rennen, gebruik je eerst je situational awareness. De laadklep van het busje staat open en je merkt een prikkelende vloeistof die uit een container lekt. Op een sticker lees je: “AMMONIAK (UN 1005)”. Vervolgens hoor je een stem uit het busje roepen: “Help me!”, wat betekent dat het slachtoffer nog bij bewustzijn is.

Voordat je dichterbij komt, kijk je naar de windrichting. Door bovenwinds te blijven, verklein je de kans dat je schadelijke ammoniak dampen inademt. Pas daarna kun je veilig beoordelen hoe je het slachtoffer kunt helpen, altijd met oog voor je eigen veiligheid én die van anderen.

Je zintuigen zijn het belangrijkste hulpmiddel

Je zintuigen spelen een essentiële rol bij situational awareness. Door bewust gebruik te maken van voelen, ruiken, horen en zien, kun je snel een beeld krijgen van de situatie en eventuele gevaren herkennen. Hieronder lees je hoe elk zintuig je kan helpen om de veiligheid te beoordelen.

Voelen: controleer jezelf eerst

Het eerste wat je moet doen, is controleren of je zelf gewond bent. Gebruik je handen om belangrijke gebieden zoals je nek, oksels en lies te controleren op bloedingen. Deze plekken zijn extra belangrijk omdat hier grote slagaders dicht aan de oppervlakte liggen. Het is van cruciaal belang dat je zelf in een stabiele toestand bent voordat je anderen helpt.

Ruiken: gebruik je neus om gevaar te herkennen

Je reukvermogen is een krachtig hulpmiddel om gevaar te identificeren. Herken geuren zoals gas, brand, ammoniak of brandstof. Deze geuren kunnen je waarschuwen voor mogelijke gevaren zoals lekkages, branden, chemische lekken of explosiegevaar. Een tijdige waarneming kan levens redden.

Horen: luister naar signalen

Luister aandachtig naar je omgeving. Zijn er mensen die om hulp roepen? Hoeveel stemmen hoor je, en wat zeggen ze? Probeer de ernst van de situatie en de behoeften van de slachtoffers te begrijpen. Let ook op omgevingsgeluiden, zoals het knetteren van vuur of vallend puin en de reacties van anderen. Hun gedrag kan je veel vertellen over de veiligheid van de situatie.

Zien: observeer de omgeving

Je ogen zijn een van je belangrijkste hulpmiddelen bij het beoordelen van een situatie. Kijk niet alleen naar de slachtoffers, maar ook naar hun omgeving. Zijn er zichtbare gevaren, zoals blootliggende elektrische draden of instortingsgevaar? Als je een gebouw moet betreden, evalueer dan eerst de structurele veiligheid. Stel jezelf vragen zoals: is het gebouw nog intact? Hoeveel slachtoffers zie ik? Wat is het Mechanism of Injury door deze vragen te beantwoorden, kun je beter inschatten welke hulp nodig is en hoe je die veilig kunt bieden.

Balans tussen helpen en beschermen

Het belangrijkste aspect van situational awareness is het vinden van de balans tussen het bieden van hulp en het beschermen van jezelf. Als je jezelf in gevaar brengt, kun je niet effectief helpen en loop je het risico om zelf een slachtoffer te worden. Neem daarom altijd een moment om de situatie te evalueren voordat je handelt. Door je zintuigen optimaal te benutten en alert te blijven, kun je niet alleen jezelf beschermen maar ook anderen beter helpen.

Conclusie

Situational awareness is een onmisbare vaardigheid in medische situaties. Het helpt je om snel en doeltreffend te handelen, terwijl je tegelijkertijd je eigen veiligheid waarborgt. Door bewust gebruik te maken van je zintuigen ; voelen, ruiken, horen en zien, kun je risico’s beter inschatten en effectievere hulp bieden. Onthoud: jouw veiligheid is de eerste stap naar het redden van anderen. Blijf alert, blijf veilig, en wees voorbereid op wat je pad kan doorkruisen. 

Simple Prepare is gespecialiseerd in “Stop de bloeding, red een leven”- trainingen op maat. 

Disclaimer: Deze blog is uitsluitend bedoeld als informatieve gids. Raadpleeg altijd professionele hulpverleners om deze vaardigheden veilig en correct te leren toepassen.